É neste período entre os séculos IX e VIII A.C, cando estes primeiros castros fortificados empezan a facer provisión de pezas de metal, e asi sera nestes primigenios asentamentos onde se atopan con certa frecuencia restos de procesos metalurxicos que nos indican un elevado interese en incrementar o esforzo na produccion metalurxica.
É curioso que, nas decadentes aldeas de carácter aberto, sexan bastante mais excasas estas mostras de traballos metalurxicos , o que nos leva a pensar que os castros fortificados sexan o resultado dunha etapa na que as desigualdades sociais e os enfrontamentos por cuestións territoriais , desembocaron na aparicion dunha concentracion de poder e riquezas nunha nova elite nobiliaria, e na aparicion dunha nova distribucion social onde na escala alta esta a nobreza e a caste guerreira, seguidos dun estrato de mercadores e artesáns cun certo poderio economico que lles dá un mellor status sobre a clase mais baixa.
Sera neste contexto globalizado de intensificacion do cambio e a complexidade social , sumada a un crecemento da poboacion , as melloras a nivel de tecnoloxia onde se de un proceso de paulatina reordeacion nas estruturas de poder e a maior notoriedade da presenza comercial que chega dos circulos das culturas mais influintes do area mediterranea , as condicións idoneas para que empecen a florecer os castros fortificados, non só no noroeste peninsular, senón na maior parte de Europa.
E con todo, o proceso é craramente endoxeno, pois non se rexistran as presuntas invasións de pobos foraneos que traian con eles estas novas correntes de progreso , tal e como se postulaba hai uns anos en moitos escritos . Sinxelamente, o proceso de imitacion e contaxio das grandes urbes á súa contorna, e de esta á súa contorna mais inmediata, foron estendendo paulatinamente as vimbias da nova era do ferro.
En todo caso, e segundo o que sabemos na actualidade, parece ser que a apariscion destes primeiros castros é algo mais antiga no norte de Portugal, onde apareceron castros como o de Sáo Juliao, Coto dá Pena, Barbudo... en epocas tan temperás como no século X A.C, quizabes no ambito dunha influenza de continuas relaccions de intercambios comerciais con outras areas da infuinte fachada Atlantica.
Es
en este periodo entre los siglos IX y VIII A.C, cuando estos primeros
castros fortificados empiezan a hacer acopio de piezas de metal, y
asi sera en estos primigenios asentamientos donde se encuentran con
cierta frecuencia restos de procesos metalurgicos que nos indican un
elevado interes en incrementar el esfuerzo en la produccion
metalurgica.
Es
curioso que, en las decadentes aldeas de carácter abierto, sean
bastante mas excasas estas muestras de trabajos metalurgicos , lo que
nos lleva a pensar que los castros fortificados sean el resultado de
una etapa en la que las desigualdades sociales y los enfrentamientos
por cuestiones territoriales , desembocaron en la aparicion de una
concentracion de poder y riquezas en una nueva elite nobiliaria, y en
la aparicion de una nueva distribucion social donde en la escala alta
esta la nobleza y la casta guerrera, seguidos de un estrato de
mercaderes y artesanos con un cierto poderio economico que les da un
mejor estatus sobre la clase mas baja.
Sera
en este contexto globalizado de intensificacion del cambio y la
complegidad social , unida a un crecimiento de la poblacion , las
mejoras a nivel de tecnologia donde se de un proceso de paulatina
reordenacion en las estructuras de poder y la mayor notoriedad de la
presencia comercial que llegara de los circulos de las culturas mas
influyentes del area mediterranea , las condiciones idoneas para que
empiecen a florecer los castros fortificados, no solo en el noroeste
peninsular, sino en la mayor parte de Europa.
Y
sin embargo, el proceso es claramente endogeno, pues no se
registraran las presuntas invasiones de pueblos foraneos que traigan
con ellos estas nuevas corrientes de progreso , tal y como se
postulaba hace unos años en muchos escritos . Sencillamente, el
proceso de imitacion y contagio de las grandes urbes a su entorno, y
de este a su entorno mas inmediato, fueron extendiendo paulatinamente
los mimbres de la nueva era de Hierro.
En
todo caso, y según lo que sabemos en la actualidad, parece ser que
la aparicion de estos primeros castros es algo mas antigua en el
norte de Portugal, donde aparecieron castros como el de Sáo Juliao,
Coto da Pena, Barbudo... en epocas tan tempranas como en el siglo X
A.C, quiza en el ambito de una influencia de frecuentes relacciones
de intercambios comerciales con otras areas de la infuyente fachada
Atlantica.
Na Galiza con todo, imos ter que esperar case unha centuria mais, xa que os primeiros castros fortificados non aparescen mais cedo das decadas finais do século IX A.C, aínda que non deixasen de aparescer en continua progresion no século seguinte por toda Galiza.En todo caso, non hai un acordo en se esta notable diferenza cronoloxica na apariscion dos castros en Galicia con respecto a Portugal é unha realidade ou é froito dunha investigacion aínda non sobradamente contrastada que demostre outra cousa.
Na Galiza con todo, imos ter que esperar case unha centuria mais, xa que os primeiros castros fortificados non aparescen mais cedo das decadas finais do século IX A.C, aínda que non deixasen de aparescer en continua progresion no século seguinte por toda Galiza.En todo caso, non hai un acordo en se esta notable diferenza cronoloxica na apariscion dos castros en Galicia con respecto a Portugal é unha realidade ou é froito dunha investigacion aínda non sobradamente contrastada que demostre outra cousa.
Asi, iran aparecendo en Galiza castros xa amurallados en maior ou menor medida, como o de Castro de Torroso , O Neixon, A Graña, Penarrubia.. En moitos deles, faise notar unha importante presenza de actividades relacionadas coa metalurgia .
Ao mesmo tempo, nos séculos IX a VII se fara notar un incremento documentado do numero de depositos ou agochos de obxectos de bronce (en especial machados ) , se cadra como consecuenza directa da dificultade de aprovisionamento da materia prima e en consecuenza directa, do comercio e circulacion dos produtos deste material.
É pois facil imaxinar que xunto a todo isto, a competencia e os continuos conflitos pola obtencion de bens de prestixio , control das rutas comerciais e das materias en si mesmas e a súa producion, reforzasen a aparicison dunha caste de xefes ou caudillos á cabeza dunha elite guerreira que obstentaran agora o poder.
Loxicamente, non chega con acumular ou chegar a producir metalurgia, en ambo-los casos, compre defender os bens da cobiza do veciño, asi, os poboados fortifícanse, e a nova caste guerreira asume un importante papel non só na defensa dese novo status da elite de produtores artesáns e comerciantes, senón que tamen tera o carrego de expandir o territorio, e ocasionalmente de someter a aldeas menos fortes. Non se documenta que existise unha elite poderosa que dominase a unha caste social mais baixa, ou que mesmo se chegase a escravizar a pobos sometidos, pero non se descarta no caso de castros que dominaban non só a produccion metalurgica e o seu comercio, senón tamen a extraccion da materia prima, para o que era necesaria unha masa importante de man de obra.
Esta nova orde conduce á apariscion dos castros ao redor dos que empeza a concentrarse toda a actividade socioeconomica. Neste clima de crise e inestabilidade a nivel social, prodúcese unha progresiva xerarquizacion territorial e á vez, a sociedade vólvese mais complexa e evolucionada a nivel de tecnoloxia, coa aparicion de novas ferramentas que faran que a producion de bens aumente en todo-los sectores produtivos.
Con todo, fronte aos poderosos castros amurallados ,aínda persistiran por longo tempo nun primeiro momento as aldeias e asentamentos de carácter aberto, onde como xa se indicou , non se documentou a proliferacion de restos que nos indiquen unha actividade metalurxica, mais ben, aparescen indicios que mostran un predominio de actividades primarias como o cultivo, caza , pesca e ganderia cativa .
Non fai falla facer moitos numeros para entender que estes poboados abertos aos poucos cairon en mans da nova xerarquia, e doado que, acabasen como satelites dun asentamento que fai as veces de cidade capital. Obviamente, trátase dos castros amuraiados, onde a elite controla aos asentamentos menores que fornecen á capital. Deste xeito, o caudillo guerreiro e o seu elite , defenderan o territorio anexionado contra incursións inimigas, e os asentemientos sometidos, seran á súa vez, tributarios desta nova elite guerreira e do castro central , este sera a nova orde a partir de agora na idade do ferro.
En
Galicia sin embargo, tendriamos que esperar casi una centuria mas, ya
que los primeros castros fortificados no apaecen mas temprano de las
decadas finales del siglo IX A.C, aunque no dejaran de aparecer en
continua progresion en el siglo siguiente por toda Galicia.En todo
caso, no hay un acuerdo en si esta notable diferencia cronologica en
la aparicion de los castros en Galicia con respecto a Portugal es una
realidad o es fruto de una investigacion aun no sobradamente
contrastada que demuestre otra cosa.
Asi,
iran apareciendo en Galicia castros ya amurallados en mayor o menor
medida, como el de Castro de Torroso , O Neixon, A Graña,
Peñarrubia.. En muchos de ellos, se hace notar una importante
presencia de actividades relaccionadas con la metalurgia .
Al
mismo tiempo, en los siglos IX a VII se hara notar un incremento
documentado del numero de depositos o escondites de objetos de bronce
(en especial hachas ) , quizas como consecuencia directa de la
dificultad de aprovisionamiento de la materia prima y en consecuencia
directa, del comercio y circulacion de los productos de este
material.
Es
pues facil imaginar que unido a todo esto, la competencia y los
continuos conflictos por la obtencion de bienes de prestigio ,
control de las rutas comerciales y de las materias en si mismas y su
produccion, reforzaran la aparicion de una casta de jefes o caudillos
a la cabeza de una elite guerrera que obstentaran ahora el poder.
Logicamente,
no basta acumular o llegar a producir metalurgia, en ambos casos, es
necesario defender los bienes de la codicia del vecino, asi, los
poblados se fortifican, y la nueva casta guerrera asume un importante
papel no solo en la defensa de ese nuevo status de la elite de
productores artesanos y comerciantes, sino que tambien se encargaran
de expandir el territorio, y ocasionalmente de someter a aldeas menos
fuertes. No se documenta que existiese una elite poderosa que
dominase a una casta social mas baja, o que incluso se llegase a
esclavizar a pueblos sometidos, pero no se descarta en el caso de
castros que dominaban no solo la produccion metalurgica y su
comercio, sino tambien la extraccion de la materia prima, para lo que
era necesaria una masa importante de mano de obra.
Este
nuevo orden conduce a la aparicion de los castros en torno a los que
empieza a concentrarse toda la actividad socioeconomica. En este
clima de crisis y inestabilidad a nivel social, se produce una
progresiva gerarquizacion territorial y a la vez, la sociedad se
vuelve mas compleja y evolucionada a nivel de tecnologia, con la
aparicion de nuevas herramientas que haran que la produccion de
bienes aumente en todos los sectores productivos.
Con
todo, frente a los poderosos castros amurallados ,aun persistiran por
largo tiempo en un primer momento las aldeas y asentamientos de
carácter abierto, donde como ya se ha indicado , no se ha
documentado la proliferacion de restos que nos indiquen una actividad
metalurgica, mas bien, aparecen indicios que muestran un predominio
de actividades primarias como el cultivo, caza , pesca y ganaderia
menor.
No
hace falta hacer demasiadas cabalas para entender que estos poblados
abiertos poco a poco cayeron en manos de la nueva gerarquia,
posiblemente, acabasen como satelites de un asentamiento que hace las
veces de cuidad capital. Obviamente, se trata de los castros
amurallados, donde la elite controla a los asentamientos menores que
surten a la capital. De este modo, el caudillo guerrero y su elite ,
defenderan el territorio anexinado contra incursiones enemigas, y los
asentemientos sometidos, seran a su vez, tributarios de esta nueva
elite guerrera y del castro central , este sera el nuevo orden a
partir de ahora en la edad de Hierro.